İlle de üç çocuk, ille de kürtaj!
Geçtiğimiz yıl kürtajın yasaklanması tartışmalarıyla devletin kadınlara yönelik saldırılarında sınır tanımadığını/tanımayacağını deneyimlemiştik. Meclis genel kuruluna yetişmeyen yasa tasarısı şimdi daha kapsamlı, profesyonel ve birçok saldırıyla iç içe tamamlanmış durumda. Ortada “üreme sağlığı yasa taslağı” na ilişkin çokça söz var ama taslağın kendisi ve ayrıntıları hala saklanmakta. Burjuva basında yer alan satırbaşlarına dair bir yalanlama olmadığına göre, bu haliyle bile ciddi tehditler mevcut. Kürtaj yapılabilmesi için süre sınırının korunuyor oluşu ve kadına “sözde destek” sağlayacak olan uygulamalar o kadar iyi niyet ifadesi olarak sunulmuş ve yedirilmiş ki asli olanı saklamayı başarmış.
“Yasak değil ama imkansız”
En başından başlayacak olursak, evet kürtajda 10 haftalık süre sınırı korunuyor ama pratikte hayata geçecek uygulamalarla ciddi oranda zorlaşacak. İlkin sağlık personeline kürtaj yapmayı reddetme hakkı tanınıyor. Yani doktor bireysel olarak kürtaja karşıysa hastayı geri çevirebilecek. Kürtajda diğer birçok sağlık probleminde olduğu gibi kişinin talep edebileceği, hakkı olan bir sağlık hizmeti. Diğer bütün tıbbi gerekliliklerde olduğu gibi doktorun hekimlik etiği gereği aksini düşünse dahi, kişinin kararlarını sorgulama ve hizmet vermeme hakkı olamaz/olmamalı. Anlayacağınız kürtaj yaptırmak için önce doktor bulmak gerekiyor. Muhafazakârlığın tavan yaptığı ve fazlasıyla popüler olduğu şu dönemde mahalle baskısını da göz önüne alırsak bu epey zor. Bunu kabul eden doktorlarda “cani” olarak adlandırılarak başka bir baskıya maruz kalacak.
Kürtaj için başvuran kadına kürtajın riskleri anlatılacak. Tekrar düşünmesini sağlamak için ceninin kalp atışları dinletilecek. Kadının üzerinde bir tür psikolojik baskı oluşturularak vazgeçmesi sağlanacak. Tabi bunun hangi tarz ve yöntemlerle yapılacağı muallâk. Bu durumda kadının son derece kararlı ve dirayetli olması gerekir. Doktorların hastalar üzerindeki manevi gücü, azarlar tarzı göz önüne alınırsa, işçi, emekçi ve yoksul semtlerdeki kadınların ikna edilmesi hiç de zor değil.
10 haftadan fazla olan gebeliklerin sonlandırılması şartı daha fazla sınırlandırılıyor. Yasa metninde ki “kadının mağduru olduğu bir suç” ifadesi değiştirilerek yerine “ensest ve tecavüz sonucu mağdur olan kadın” ifadesi getiriliyor. Hangi tıbbi zorunluluk hallerin de kürtaj yapılacağı da tek tek açıklanıyor. Eskaza yasada yer almayan tıbbi zorunluluk hali ne olacak? Down sendromlu bebek tıbbi zorunluluk kapsamında değil mesela.(?) Kürtaj yapabilecek yerlere de sınırlamalar getiriliyor. Ancak tam teşekküllü devlet ve üniversite hastanelerinde kürtaj yapılabilecek. Türkiye Kürdistanı’nda ve bir çok bölgede en basit sağlık ocağına erişim bile hala çok zorken, kürtaj yaptırmak için kilometrelerce yol kat ederek ile, komşu ile gitmek gerekecek ki bu durum bile başlı başına caydırıcı bir etken.
Sonra yasa dışı kürtaj yapan doktorlara verilecek cezalar sekiz yıla çıkarılarak ikiye katlanıyor. Yine yasal süresi geçtikten sonra bebeği kendi düşüren kadınlara verilen bir yıllık hapis cezası da iki yıla çıkarılacak. Yani kürtajın caydırıcı olabilmesi için tüm yollara başvuruluyor.
Esnek Çalışma
Gelelim teşvik adı altında atılacak adımlara. Bir taşla birden fazla iş yapmak için adeta şark kurnazlığı yapılıyor. Uzun bir süreden bu yana Tayibin dilinde bir üç çocuk söylemidir gidiyor. Sürekli vurguluyor, altını çiziyor, kadınlara tavsiyelerde bulunuyor. Üç çocukla yetinmedi en son dört-beş çocuğa kadar arsızlık çıtasını yükseltti. Tüm bu sistematik söylemler, arkasından gelen kürtajı imkânsızlaştıran “Üreme Sağlığı Yasa Taslağı”. Sermayenin yeniden biçimlendiği, kendine yeni yöntemler geliştirdiği bu süreçte enformal-esnek üretimi en çok kadınlara dayatması tesadüf değil. İşte bu teşvikler tam da kadını bu sürece daha iyi hazırlamanın bir parçası. “Kadının iş ve aileye uyumunun sağlanması için evden çalışması önerilecek….Esnek çalışma modelleri ile annelerin istihdamına daha çok fırsat sağlanacak.” Kadınların yeniden üretim sürecini kesintiye uğratmaması aynı zamanda ücretli istihdam alanında da sömürülebilmesi için atılan bir adım. Böylece kadınlar sermayenin ihtiyaçları doğrultusunda ulusal istihdam projesinin parçası olarak eve kapansınlar, annelik görevlerini ihmal etmesinler, esnek çalışmanın koşulları yaratılmış olur. Doğum ve süt izinlerinin arttırılması da tüm bu alt yapıyı hazırlamak için.
İlle de üç çocuk söylemi yaşanan bu gelişmelerle yerine daha da oturdu. Kadını eve bağımlı hale getirmenin koşullarıyla, esnek iş gücü istihdamı arzı yaratma isteği birbiriyle ilişkili. Yasa meclisten geçecek, peki ya sonrası? Kadın örgütleri ille de ulaşılabilir kürtaj hakkı demenin, bu politikaları deşifre etmenin farklı yol ve yöntemlerini geliştirmek zorunda.
